महिलाले टोपी लगाएर भाषण ठोकेपछि…………….

women_programme-8_march-2009_1111

 

 

महिला भेला । मञ्चमा सबै महिला नै महिला । नाम बोलाईयो मञ्चमा उपस्थित हुन भन्दै शोभा चन्द । उनी पछिल्लो लहरतिरबाट उठेर फटाफट आईन । दौरा सुरुवाल लगाएकाले होला सबैले पल्याक पुलुक गरे। कति घाँटी तन्काउँदै हेर्न थाले । कपाल हेर्दा महिला जस्तो । लुगा हेर्दा पुरुष जस्तो जस्तो । हुनत यूरोपेली महिला सम्मेलनमा भाग लिन पेरिस आए धेरै महिला । आएका मध्ये कतिपय महिला भएपनि महिला जस्ता थिएनन् । उनीपनि त्यस्तैमा परिन् । दर्शक दिर्घा त दंग पर्ने नै भयो । मञ्चमा बसेका र अयोजकपनि जिल्ल परेर हेरेको देखिन्थ्यो । उनले माईक चट्ट समातिन र भनिन “तपाइहरुलाई अचम्म लाग्ला सायद, किन आज यो दौरा सुरुवाल लगाएर आई भनेर । अन्याय नहोस भनेर  बिचैमा कसैले उनलाईभविष्यको सांसद हुनभन्यो अनि उनले भनिनसांसद हुन होइन

 

आफ्नो मन्तब्य शुरु गरिन-अहिलेसम्म महिलाका बारेमा कक्षा कोठामा के पढिएको थियो भने तपाईहरुले कतै झगडाको औषधी भन्ने सुन्नु भाको थियो होला बुढाबुढीको असाध्यै झगडा पर्छ अनि बुढीले चाहिँ एउटा औषधी दिएर पठाउँछिन  अनि मुखमा बुझो हालेर चुप्प लागेर बस्ने भूमिका चाहिँ महिलालाई दिईएको हुन्छ त्यहि मुखमा बुझो हालेर बसेको मानिसले आज बोल्न पाउने दिन भनेको भएर

 

के भन्ने होलिन भन्ने जिज्ञासु आँखाले हेरिरहेका थिए सबै दर्शकका कौतुहलता मेट्दै उनले भन्दै गईन-आज खास पुरुषहरु अल्पमतमा पर्नु भएको कम्तिमा मञ्चमा कोहिपनि देखिँदैन अनि रंगकर्मीको नाताले अनि मैले धेरै पहिलेदेखि भन्दै आएको के भने नारी पुरुष भनेर छुट्टाएर कुरा गर्ने आधारलाई विश्वास    गर्दिन त्यहि भएर तपाईहरुको प्रतिनिधित्व गर्न ढाका टोपी दौरा सुरुवाल लगाएर बोल्छु है ? त्यसो भनेपछि उनले ढाकाटोपी स्वाट्ट झिकिन टाउकोमा चट्ट लगाईन तालीको गडगडाहटले हल गुञ्जियो केहिबेर अनि माईक समातेर टाउको उचाल्दै यसो सभाहलको आँकलन गरेझैं ढाका टोपीले सजिएको टाउको उठाएर हेरिन्

 मानिसहरु कोहि मुखा मुख गरे। कोहि हाँस्दै थिए कोहि लाजले मुख छोपे कोहि के गर्या होला भनेर खासखुस गर्दै कोहि क्या पागल जस्तो भन्दै थिए कोहि कार्यक्रमकै बेईज्जत गरी भन्दै थिए   बेईज्जत उसैको भो नी के अरुको हुनु भन्ने पनि थिए  यस्तालाई बोल्न दिएर, यत्रो कार्यक्रमको महत्व नबुझ्ने आफ्नै कमजोरी आदि बिभीन्न टिका टिप्पणी सुनियो आआफ्ना धारणा हुन् कसैले छेक्न थुन्न सक्ने कुरो भएन एउटा चाख लाग्दो पक्ष चाहिं के भने उनले पुरुषका कुरा बोलीदिन पुरुष बनेको त भनिन् नै । टाउकोमा टोपी लगाईन । अनि शरिरमा सट्ट दौरा र सुरुवाल । तर गोडामा भने महिलाले लगाउने जुत्ता नै थिए । त्यसैले, पुरुष बनिदिन्छु भनेपनि उनी आफैं पुरुष बनेको देखाउन सकेकि भने थिईनन् । यद्दपी गोडामा त कसले पो हेर्छ र भन्ने लागेको हुन सक्छ ।

 
 उनको मन्तब्य तल पढ्नुहोस बिद्दार्थीदेखि प्रोफेसर हुँदासम्म उनले गरेको संघर्षको संबन्ध मन्तब्यमा कहाँ झल्किन्छ खोज्नुस है ? मैले चाहिँ उनको मन्तब्यमा त्यो कहिँ कतै फेला पारिन अधिकांशको प्रतिक्रिया अन्तिममा के थियो भने होइन भन्न खोजेको कुरो के हो ? तपाईले बुझ्नु भो ? भनेर सोध्नेपनि थुप्रै थिए मञ्चमा गएपछि जसले जे बोलेपनि पाइने रैछ है भन्ने पनि भेटिए उनको मन्तब्य सकिएपछि सभा सञ्चालकबाट उहाँ आफैंले बोल्छु, यो विषयमा तयारी गरेकि छु भनेरपनि विषयभन्दा बाहिरको प्रसंगमा बोलेको भनेर स्पष्ठै सभामामा भनिएको थियो  

 

women_programme-8_march-2009_1091

 

(मञ्चमा आउनासाथ यसरि माईक मिलाउँदै थिईन उनी । टोपी लगाएको अलि पछि हो)

 

 

सामान्य संपादित गरिएको उनको मतब्यको मुख्य भाग तल छ । पढेर के बुझ्नुहुन्छ प्रतिक्रिया लेख्नुस है त ?

 

 भन्न मलाई यहाँ आएर, यतिका संघर्ष गरेर प्रोफेसर हुँदा के कस्ता समस्याहरु परे त्यसका बारेमा भनिदिनु हुन्छ भनिएको थियो मलाई समस्या भने के पर्यो भन्दाखेरि हुर्किनपनि यस्तो वातावरणमा हुर्किन पाएँ कि मलाई कहिल्यैपनि छोरा मान्छे छोरी मान्छे भनेर भेदभाव गरिएन मेरा वरिपरिका साथीहरु हेर्दापनि जति केटी साथीहरु छन् त्यो भन्दा बढि केटा साथीहरु छन् नराम्रो अर्थमा नलिइदिनु होला ति साथीभाईहरुलाई आज एकदम धन्याबाद दिन चाहन्छु कि मलाई उनीहरुले तँ केटी होस भनेर कहिल्यै महसुस हुन दिएनन् त्यसकारण नारीको हिसाबमा तपाईलाई के समस्या भन्नुभयो भने चाहिँ भन्न सक्दिन त्यसको लागि मलाई माफी गर्नुहोला

 

तर प्रतिनिधित्व गर्नको लागि चाहिँ मैले देखेको जबसम्म नारीको समस्यालाई नारीको समस्या मात्रै भनिन्छ तबसम्म यो समस्या हल हुनेवाला चाहिँ छैन समस्यै छैन भन्न खोजेको होइन । यो चाहिँ नारीको मात्रै होइन पुरुषको पनि समस्या हो हाम्रो समाज भनेको चाहिँ गाईगोडे भन्छन् नी हो त्यस्तै समाज हो जहाँ महिलाहरुको आफ्नै समस्या होला पुरुषहरुको आफ्नै होला तर दुई जनाबिच संवाद हुन सकेको छैन यो संवादहिनताले गर्दाखेरि धेरै समस्याहरु परिरहेका छन् । मलाई यसको लागि एकदमै राम्रो चाहिँ के लाग्यो भने भन्दा पारिजातजीले धेरै समय अगाडि लेख्नु भएको अहिलेसम्मपनि समय सान्दर्भिक लागेको भएर पारीजातको शिरिषको फूलको एउटा टुक्रा ल्याएको छु यहाँहरु समक्ष पढ्नको लागि

 पारिजातको शिरिषको फूलमा तिन जना केटीहरु हुन्छन् पात्र । अनि एक जना केटा । ति मुख्य पात्र हुन् त्यसमा सुयोग भन्ने एउटा पात्र हुन्छ उसले भनेको, पुरुषको रुपमा उसले संवाद गर्न नसकेर, नारी भन्ने पात्रलाई बुझ्न नसकेर, जिवन बुझ्न नसकेर कस्तो पिडामा परेको ? पुरुषको पनि पिडा भनिदिनुपर्यो

 त्यहि भन्दै छुकतै कसैले विवाहका लागि कुरा उठाइदिए झल्झली मुजुरालाई संझन्थें संझन्थें सायद यस्तै हुँदी हो स्वास्नी यदि शिवराजले मेरी बहिनीहरुमाझ छानेर लैजाउ भने भने म मुजुरालाई लगेर आफ्नो कोठामा टाँगिदिन्थें मेरि स्वास्नी भनेर उसको निधारमा लेखिदिन्थें सम्झें एउटा रमाईलो कथा हो मुजुरा जसलाई मनभरि पढ्न सकिन्छ एउटा यस्तो कथाकि द्रिश्य हो मुचुरा जसलाई आँखाभरि हेर्न सकिन्छ तर क्रिया हालेर  भन्न सकिन्छ जोसित मेरो प्रेम भएको छैन स्वास्नीलाई पनि प्रेम गर्नुहुन्छ, प्रेम गर्नुपर्छ भन्ने कुरा मलाई थाह छैन समस्या यहाँनिर

 लामो कुरा नगरौं उहाँहरुलाई चाहिँ के भन्नुस् भने कहिलेसम्म चाहिँ हामी नारीलाई फूल बनाउने, कहिलेसम्म जून बनाउने अनि केटाहरुलाई चाहिँ ढुंगा बनाउने हैन ? अर्को समसामयिक कुरा गर्ने हो भने चाहिँ हाम्रो कति सजिलोसँग राष्ट्रपती बनाइदिए आजको यहि मञ्चमा राष्ट्राध्यक्ष हुनुपर्छ भन्ने मागपनि गर्न चाहन्छु राष्ट्रपती भनेपछि त्यत्रो ईन्डियामा त्यत्रो छलफल भैसकेपछिपनि कति सजिलोसित राष्ट्रपती भनेर आँखा चिम्लेर राखियो त्यो शब्द त्यसो हुनुको अर्थ के हो ? भोली गएर त्यहाँ कुनै महिला पुग्यो भने अपवाद भनेको जस्तो भयो नी बाटो बन्द गरिदिएको जस्तो भयो नी  हैन ? त्यसकारण सभापती नभने जस्तै अब राष्ट्रपती नभएर राष्ट्रध्यक्ष भनौं है ? अनि शिरिषको फूलमा चाहिँ हाम्रो पारिजातले केटी मान्छेलाई फूल नभनेर मांसहारी क्याक्टसपनि भन्नु भाछ जसलाई लेखेको उहाँकै शब्दमा, बाढी आउँछ, पहिरो जान्छ, बुलेट पड्किन्छ त्यो हुँदैमा नारी नहुने होइन मैले आज दौरा नलाएर नारी नहुनेपनि होइन होइन ?

 

(गत मार्च को अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवसका दिन पेरिसमा आयोजना गरिएको प्रथम यूरोप स्तरिय महिला सम्मेलनमा दिईएका मन्तब्य, कार्यपत्र र अन्य रोचक प्रसंगहरु लगातार राख्दै जानेछु नेपालप्लस हेर्दै गर्नुहोला है ?)

तपाइँको प्रतिक्रिया